Mentale veerkracht is belangrijk in situaties van stress, druk of tegenslag. Maar wat is mentale veerkracht precies? En nog belangrijker: hoe kun je werken aan je eigen veerkracht?
Wat is (mentale) veerkracht?
Veerkracht is de kracht om mee te bewegen met datgene wat zich aandient
Mentale veerkracht is het vermogen om te herstellen na situaties van stress of tegenslag. Als je mentaal veerkrachtig bent dan ben je na een stressvolle situatie snel weer de oude.
Voel je je mentaal niet veerkrachtig dan ben je snel uitgeput en ‘op’ – je raakt sneller uit balans en komt moeilijker weer terug in balans.
Bij het uitleggen van het begrip veerkracht sluit ik altijd graag aan bij de definitie die het Amerikaanse HeartMath Institute eraan geeft:
‘’Resilience is the capacity to prepare for, recover from and adapt in the face of stress, challenge or adversity.’’
Hierbij kun je denken aan de capaciteit van een batterij. Die kan helemaal vol zijn of helemaal leeg.
De hoeveelheid energie die in jouw interne batterij ligt opgeslagen geeft de capaciteit weer. Dat is jouw hoeveelheid mentale veerkracht.
Is je interne batterij volledig opgeladen? Dan zul je een grote mate van veerkracht ervaren. En dientengevolge zal het makkelijker voor je zijn om rustig te blijven, helder te denken en je emoties te reguleren.
Een grote dosis veerkracht helpt je dus om effectief met uitdagingen om te gaan in plaats van er gestrest van te worden.
Door te werken aan je veerkracht ben je beter voorbereid op uitdagende situaties, kun je er makkelijker mee omgaan, maak je slimmere keuzes en kun je kalm blijven wanneer het moeilijk wordt.
Hoe herken je veerkrachtige mensen?
Mensen die mentaal veerkrachtig zijn bezitten volgens professor Erwin Seydel de volgende eigenschappen:
- Ze accepteren feiten, situaties en gebeurtenissen die ze niet kunnen veranderen en aanvaarden hoe mensen zijn.
- Ze zijn vooral oplossingsgericht, beschikken over het vermogen om te improviseren en kijken niet achterom.
- Ze trekken lessen uit ervaringen en zoeken naar nieuwe effectieve acties.
- Ze communiceren effectief, stellen vragen, leggen gemakkelijk contacten met anderen die hen kunnen helpen nieuwe energie te krijgen en te zoeken naar oplossingen.
- Ze beschikken over persoonlijke effectiviteit, dat wil zeggen dat ze geloven in hun vermogen om bepaald gedrag met succes uit te voeren.
- Ze accepteren zichzelf en anderen zoals ze zijn, ze vinden vrede met zichzelf en met hun emoties. Ze vinden dat je het recht hebt mens te zijn.
- Ze zoeken naar een dieper begrip van de wereld om hen heen, hebben een helder levensdoel voor ogen en zijn gemotiveerd hun krachten in te zetten voor een betere samenleving.
Zijn dit eigenschappen die jij in jezelf herkent? Of staan er elementen tussen waar jij nog wel wat beter in zou willen worden?
Lees verder om te ontdekken hoe je werkt aan je eigen mentale veerkracht!
Het belang van een opgeladen interne batterij
In zijn boek Roadmap to Resilience omschrijft Donald Meichenbaum verschillend adviezen voor veerkrachtigheid.
Meichenbaum noemt hierin onder andere het belang van positieve emoties. In lijn met onderzoek van het HeartMath Institute zijn positieve emoties belangrijk voor het creëren van veerkracht aangezien deze de interne batterij opladen.
Positieve emoties komen voort uit positieve situaties, zogenaamde ‘energy gainers’. Andersom werkt het hetzelfde: negatieve emoties verminderen de mentale veerkracht omdat de interne batterij hiervan leegloopt
Een belangrijk element in het creëren en behouden van voldoende veerkracht is dus het managen van je eigen energie.
Niet onnodig veel energie uitgeven (door negatieve emoties te ervaren) en tegelijkertijd voldoende energie opladen (door positieve emoties te ervaren) om een buffer op te bouwen.
Energy gainers zijn de dingen in het leven waar je positieve energie van krijgt. Zowel grote als kleine dingen.
Vaak zijn we zo druk en afgeleid dat we niet echt aandacht hebben voor de dingen in het dagelijks leven waar we positieve energie van krijgen.
Energy drainers zijn de situaties die op dagelijkse basis energie kosten. Het gaat hier om zowel de grote als de kleine dingen.
De grote dingen heb je misschien al wel op je netvlies aan. Denk aan een ruzie met een vriend of vriendin.
De kleine dingen zijn soms minder helder maar ook die kunnen zich opstapelen tot een groot energielek. Denk aan situaties waarbij je je niet gewaardeerd voelt of je gefrustreerd voelt over iets dat niet lukt.
Een stappenplan voor meer mentale veerkracht
Stap 1: energy gainers & energy drainers in kaart brengen
Stap 1 in het creëren en behouden van voldoende mentale veerkracht is dan ook het in kaart brengen van jouw energy gainers en energy drainers.
Je kunt hiermee aan de slag gaan door een week lang heel goed in de gaten te houden welk effect bepaalde situaties op je hebben.
Schrijf per dag een paar gebeurtenissen voor jezelf op. Is het een situatie die jou een positief gevoel geeft? Schrijf deze dan op als energy gainer. Is het een situatie die jou een negatief gevoel geeft? Schrijf deze dan op als energy drainer.
Ga per situatie ook voor jezelf na welke gevoelens of emoties er gepaard gaan met de situatie. En als laatste hoe deze situatie of de emotie je mentaal, emotioneel en / of fysiek heeft beïnvloed.
Heb je voor jezelf in kaart gebracht van welke situaties je positieve energie krijgt? Waar jouw interne batterij van oplaadt? Kijk dan of je daar meer van kunt creëren op dagelijkse basis!
Krijg jij bijvoorbeeld veel positieve energie van een boek lezen op de bank, met een vrien(in) afspreken of wandelen in het bos? Probeer daar dan meer prioriteit van te maken.
Kijk vervolgens of er situaties zijn in je lijst met energy drainers die je kunt elimineren.
Weet je bijvoorbeeld dat een bepaalde persoon (of type persoon) jou heel veel energie kost? Wees dan wat strenger in het stellen van grenzen.
Kost fietsen door een drukke stad je heel veel energie? Trek wat meer tijd uit zodat je kunt gaan wandelen.
Stap 2: acceptatie
Zoals je hebt gelezen (en wellicht hebt ervaren) kosten negatieve emoties veel energie. Naast dat je kunt proberen de situaties die deze emoties veroorzaken te beperken, kun je ook aan de slag gaan met het leren accepteren van situaties zoals ze zijn.
De negatieve emoties die we over een situatie hebben, worden namelijk vaker veroorzaakt door onze gedachten over de situatie dan door de situatie zelf.
Een goede manier om deze acceptatie te trainen is door het beoefenen van mindfulness. Mindfulness helpt je om te zien dat jij niet je gedachten en gevoelens bent.
Als je hier mee oefent, wordt het steeds makkelijker om gedachten en emoties te herkennen als dingen die komen en gaan zonder er teveel aan vast te willen houden of er waarde aan te willen hechten.
Stap 3: werk aan je mindset
Het ontwikkelen van een growth mindset kan helpen om situaties positief in te zien en te relativeren.
Benieuwd naar wat een growth mindset precies is, wat het verschil is met een fixed mindset en hoe je aan je growth mindset werkt?
Lees de blog: ‘Heb jij een fixed mindset of een growth mindset?’
Verder levert een optimistische mindset een grote bijdrage aan mentale veerkracht. Wat hierbij kan helpen is het regelmatig beoefenen van dankbaarheid.
Dit kun je simpelweg doen door elke avond 5 minuten te nemen om de dingen op te schrijven waar je dankbaar voor bent. Denk ook aan de situaties die je in eerste instantie misschien niet als positief zou bestempelen.
Op die manier train je jezelf om de positieve kant van negatieve situaties in te zien.
